Hargeysa(Berberatoday.com)- inkasta oo ay Xukuumadda Cusub ee Kulmiye ee uu hogaaminnayo Muuse Biixi Cabdi ay badeshay Boqolkii maalmood ee Isqiimaynta ahaa ee ay Xukuumaddaha Cusubi ku soo bandhigi jireen waxa u qabsoomay oo ay ka dhigteen 120-maalmood haddana Waxaa aanu isku dayaynaa inaanu wax badan ka iftiimino oo aanu diirada ku saarno waxa u qabsoomay Xukuumaddan Cusub muddo Boqol maalmood ah oo ay Xukunka haysay iyo waxa iska badelay Hanaankii Maamul ee Madaxtooyadda Somaliland ee dalka looga arimiyo.
Bilawgii Dhismaha Xukuumadda Cusub: 
Madaxweyne Muuse Biixi Cabdi Markii loo dhaariyay Kursiga Dalka 13/12/2017-kii oo maalin Arbaca ku beegnayd oo ay ka soo wareegtay 100-Maalmood waxa uu talabadiisii koowaad ku kala diray 69-Wasiir oo ay Xukuumaddii ka horaysay Ka koobnayd,Waxaanu Golihiisa Xukuumadda Ka dhigay Tiro kooban oo 32-Wasiir ah,isagoo Golahaasi Wasiirada ah ee Xukuumaddii hore ee Siilaanyo kala hadhay oo qudha 5-Wasiir,Kuwaasi oo ka mid ah 32-ka Wasiir ee Xukuumaddiisu ka kooban tahay,balse waxa uu Xarumo Wasaaraddo ku magacawnaa Xukuumaddaasi hore ee uu xilka kala wareegay uu u badelay Hay’addo ,sida Hay’adda Duulista iyo Madaaradda oo markii hore Wasaarad ahayd iyo Wasaaraddii Dib u Dejinta oo uu Iyadana Hay’ad Madax bannaan ka dhigay. Xukuumadan uu soo dhisay Madaxweyne Muuse Biixi ayaa marka loo eego Ra’yo Caamka Somaliland waxa ay noqonaysaa tii ugu tayada liidatay marka la barbar dhigo Xukuumaddii ugu horaysay ee uu Sameeyay Alle ha unaxariistee Marxuum Cigaal bilawgii Muddo xileedkiisa, iyo tii ugu horaysay ee uu sameeyay Madaxweyne Daahir Riyaale Kaahin iyo sidoo kale, tii ugu horaysay ee uu sameeyay Madaxweyne Siilaanyo ee uu xilka kala wareegay,Waxaanay Madaxweynayaashaasi bilawgii soo dhiseen Golayaal Wasiiro ah oo aad uga heer sareeyay marka loo eego Xukuumaddan uu Muuse Soo dhisay oo noqonaysa tii ugu liidatay ee Madaxweyne Soo dhiso. Lamana garanayo qaabka uu ku soo xushay,maadaama oo ay ka soo dhex muuqdaan Masuuliyiin xiitaa lagu sheegay inaanay Dugis sare soo dhigan.
Safaradii Dibada Madaxweynaha Iyo Mashaariicdii Ugu Xasaasinaa Ee Uu Saxeexay: 
Madaxweyne Muuse Biixi waxa uu safarkiisii u horeeyay ee uu dalka dibada uga baxo uu ku aaday Dalka aynu jaarka nahay ee Djabouti Jan 05, 2018,waxa uu sidoo kale 9 Maalmood kadib January 16, 2018-kii uu safar kale ugu baxay Dalka kale ee aynu jaarka nahay ee Itoobiya, isagoo kulamo gooni gooni ah oo isbarasho iyo shaqo ah la soo qaatay Madaxda Dalalkaasi. Waxa u bilaabay Lafo gurka Mashruucii Dp-World ee Maalgashiga Dekeda Berbera oo Waktigii ugu badnaa ka qaatay Boqolkaasi maalmood ee uu Xilka hayay,isagoo wakhti badan siiyay inuu fahmo qaabka uu mashruucaasi u yaalo. Waxa kale oo uu wakhti siiyay Saldhiga Dalka Imaaraatka Xukuumaddii hore heshiiska kula gashay inuu ka samaysto Magaalada Berbera oo isaguna buuq badan dhaliyay islamarkaana Wakhtigii ugu badnaa Boqolkasi maalmood ka qaatay,isagoo ugu dambayn Todobaadkan dhexdiisii safar uu kaga soo laabtay Dalka Imaaraatka Carabta qalinka ku soo duugay Heshiis saddex Geesood ah oo ay wada galeen Somaliland,Itoobiya Iyo Shirkada Dp-World oo ah Maalgashiga Dekeda Berbera,Waxa uu sidoo kale qalinka ku soo duugay Saldhiga Milatari ee ay Xukuumaddii hore heshiiska kulashay Dalka Imaaraatka Carabta inuu ka samaysto agagaarka Magaalada Berbera ee Gobolka Saaxil ee Somaliland.
Maxaa iska badelay Sicir Bararka Dalka Naafeeyay: 
Waxa uu Madaxweyne Muuse Biixi boqolkaasi maalmood ee uu Xilka hayay gudi Heer Wasiiro ah u saaray inay ka soo talo bixiyaan Sicir bararka Dalka Naafeeyay,Waxaanay gudidaasi indho indhayn kadib soo saareen talo bixin ka kooban dhawr qodob kuwaasi oo ay ku soo rogeen Shirkadaha Isgaadhsiinta gaar ahaan Waxay Shirkadaha Telesom iyo Dahabshiil ee leh adeegga Zaad iyo E-Dahab, ay ku soo rogeen inay joojiyaan lacagta Dollar-ka ee lagu shubayo telefoonnada gacanta wixii ka yar $100 (Two Digits) iyagoo sidoo kalena ka mamnuucay inay inay Wax sarif ah ama isku badel ah ku sameeyaan lacagaha Qalaad, kana saaran nidaamkooda Dollar-ka. Arintaasi oo buuq badan dhalisay islamarkaana aan wali fulin oo aan hirgalin,isagoo ay shirkadaha Qaarkood ka cawdeen in si gaar ah loo bartilmaameesanayo,oo iyaga loola jeedo. Sidoo kale waxa sii laba kacleeyay sicir Bararkii,Waxaanu Hadda Qiimaha Boqolka Dollar marayaa Hal milyan Iyo Boqol Kun oo Shilinka Somaliland. Waxa ay taasi muujinaysaa inaanay Xukuumadda Muuse Biixi Boqolkii maalmeed ee ugu horeeyay waxba ka qaban dhinaca Sicir Bararka oo uu dalku la ildaran yahay. Go’aamadan ay Xukuumaddani ku soo rogtay Shirkadaha Isgaadhsiinta ayaa ay ka soo dheegatay Go’aamo ay Xukuumaddii hore ka tagtay oo qabyo ahaa oo ay fulin kari wayday.
Maxaa Iska Badelay Hanaankii Maamul Ee Madaxtooyadda Somaliland 100 Cisho Kadib: 
Inkasta oo Uu Madaxweyne Muuse Biixi Muujiyay sida uu keli ugu yahay go’aamadiisa islamarkaana uu baabiiyay Wasaaraddii Madaxtooyadda oo hogaaminta dalka iyo go’aamada ka soo baxa Madaxtooyadda saamayn badan ku lahayd,oo wax bada lagu xaman jiray islamarkaana aanay ka ag-muuqan cid looga shakiyi karo inay Madaxweynaha dhegaha wax ugu ridaan ayaa haddana waxa durba soo shaacbaxaya raadad iyo musawiro ay Xukuumaddii hore lahayd oo ay ugu horeeyaan Waxa loogu yeedho “Naasnuujin”,taasi oo ah in Mashaariicdii loogu talo galay inay Muwaadiniintu dhex u noqoto oo lagu tartamo, cid gaar ah lagu naasnuujiyo, Waxaan durba lasoo sheegayaa in mashaariic door ah cid ka agdhaw Madaxtooyadda lagu sabay,taasi oo dalka iyo dadkaba Hagardaamo ku ah islamarkaana bulshada nacsiinaysa Dawladnimada iyo hannaanka maamul ee qori iskugu dhiibka ah ee ay Somaliland ku socoto,islamarkaana ay ku caano maashay.
Aragtida Bulshada Iyo Musawirka Ay Yeelatay Xukuumadda Muuse Biixi 100-Maalmood Kadib:
Inkasta oo markii hore loo arkayay in Hogaaminta Madaxweyne Muuse Biixi wax badan ka gadisnaan doonto Nidaamkii ka horeeyay ee Xukuumaddii Siilaanyo balse waxa ay bulshadu u aragtaa in Maalinba maalinta ka dambaysay ay u shaqo ekaannayso Xukuumaddii ka horaysay. Waxa keli ah oo illaa hadda isbadelay waa masuul masuul lagu badelay,balse majirto wax iska badelay dhinacii nolosha dadka. Waxa uu dalku waajahayaa Qalaase dhaqaale waxaana cidhiidhi sii galaysa Noloshii caadiga ahayd ee Dadka. Arimaha layaabka leh ee Xukuumaddani lagu arkay ayaa waxa ka mid ah in Durba ay dibada ka dalbatay Gaadiidka qaaliga ah ee Xukuumaddii hore lagu canaan jiray ee loo yaqaan V8-ka gaadiidaasi oo gaadhigiiba lagu sheegay in Suuqyada lagu kala siisto lacag ku dhaw boqol kun oo Dollarka maraykanka ah. Waxa ay Madaxtooyaddu la soo degta durba 12-gaadhi oo gaadiidkaasi qaaliga ah oo lix madaw yihiin,lixna cadaan yihiin,waana calaamo muujinaysa isku sii ekaanshaha Xukuumaddan iyo Xukuumadii hore. Waxa sidoo kale wali aan far la dhaqaajin arimihii caafimaadka iyo Waxbarashada oo Xukuumadda Muuse Biixi laga sugayay inay qorshayaasha ugu horeeyo arimahaasi diirada ku saarto.